یک سوالِ خوب ـ تغییر در دورهی ساعت آونگدار
یکی از سوالهای جالب کتاب فیزیک 3ی دبیرستان که جدیداً وارد کتاب درسی شده، تغییر در دورهی ساعت آونگدار و به دنبال آن عقب یا جلوافتادن ساعت است. سوال این هست:
« ساعتی آونگدار در تهران تنظیم شده است. اگر این ساعت به منطقهای در استوا برده شود، ساعت جلو میافتد یا عقب میماند؟ مقدار این عقب یا جلوافتادن در یک شبانهروز چقدر است؟»
ساعت طوری تنظیم شده که با هر نوسان آونگ زمان درست را نشان دهد. با بردن ساعت به استوا، با تغییر شتاب گرانش، دورهی آونگ افزایش خواهد یافت. بنابراین ساعت عقب خواهد افتاد. مدت زمان عقبافتادن ساعت در مدت زمان t را میتوان با ضرب تعداد نوسانهای آونگ در استوا در همین مدت در اختلاف دورهی نوسان آونگ در دو نقطه حساب کرد:
Δt = (t/T2 )(T2 - T1) = t (1 - T1/T2) = t (1 - √(g2/g1))
که Δt زمان عقبافتادن ساعت در استوا در مدت زمان t است. ساعت طوری در تهران تنظیم شده است که در مدت t همان زمان t را نشان میدهد.